Bouwen aan veerkracht om te werken met kwetsbare vrijwilligers

Verhalen uit onze praktijk

Vanuit Kwadraet bouwden we al heel wat praktijkervaring op, zowel in het werken met kwetsbare vrijwilligers, met gemengde groepen van sterke en kwetsbare vrijwilligers en beroepskrachten, als met het versterken van beroepskrachten of vrijwillige ondersteuners van andere vrijwilligers.

Enkele voorbeelden:

• Hoe kunnen we de samenwerking versterken tussen mensen in armoede en de andere vrijwilligers in de lokale Welzijnsschakel? Dat was de uitdaging die uitmondde in het traject ‘Dromen vangen met je groep’ dat we hebben begeleid in Nevele, Menen, Dilbeek, Mechelen, Sint-Niklaas, Roeselare. Want gelijkwaardigheid is een mooi uitgangspunt, in de praktijk van alledag wemelt het van de misverstanden over de ander. We werkten er aan een meer waarderende en open sfeer in de ploeg van zowel kwetsbare als sterkere vrijwilligers. Soms was er ook een beroepskracht bij. 
• De Lokale Dienstencentra in Gent kozen in hun visie expliciet om in te zetten op het werken met vrijwilligers én ook met kwetsbare vrijwilligers. Ze vergaten daarbij niet om ook in te zetten op vorming en ondersteuning van de centrumleiders en de medewerkers die dit in de praktijk zetten. Zo kwamen ze bij ons terecht. We merken daar dat de dynamieken sterk verschillen afhankelijk van de kwetsbaarheid van de buurt waarin het centrum zich bevindt. Dan is kwetsbaarheid geen thema, maar werken aan veerkracht voor zowel professionals als vrijwilligers de uitdaging.
• Daar sta je dan als vrijwilliger achter de bar en er komt iemand klagen over de slechte bediening. Of er ontstaat een ruzie. ‘Ik weet dat ik explosief ben’, zei iemand, een ander wordt net heel onzeker vanbinnen. ‘Grenzen trekken met de deur open’ is een coachingstraject voor vrijwilligers en begeleiders om beter te leren grenzen trekken en tegelijk de deur open te houden voor anderen. We gaan daarbij op zoek naar ieders kracht en hoe we de krachten beter kunnen bundelen. Onderstaande video toont het coachingstraject van Kwadraet met kwetsbare vrijwilligers en begeleiders in Nieuw Gent.

Onze basisprincipes

Wat ook samenstelling van de groep is, wat ook de gekozen werkvorm of de thema’s die op tafel liggen zijn, werken met kwetsbare vrijwilligers daagt ons als begeleiders van Kwadraet ook extra uit. We hanteren daarbij volgende basisprincipes:

• Je kan maar veranderen als je stopt met te willen veranderen. In elke begeleiding willen wij present zijn: ‘er zijn’, we nemen de tijd om contact te maken, te verbinden, zodat wie er is het gevoel heeft echt welkom te zijn zoals hij is. 
• Voor ons is iedereen kwetsbaar, ook wie niet uitgesloten wordt. Daarom werken wij liefst met gemengde groepen en stellen wij ons in onze begeleidingen zelf ook kwetsbaar op. Net die opstelling maakt dat we luidop samen mogen zoeken: ‘ik weet het ook niet en het is niet erg als we niet meteen lukken in iets’. Dit laat ook toe om speels en mild te zijn, er mag gelachen worden: ‘zie ons hier bezig’.
• Aangezien we zoekend werken, luisteren we en strooien we kwistig met aandacht en erkenning voor iedereen.  Wie anders denkt draagt de wijsheid van de minderheid in zich en mag even goed aan bod komen (deep democracy).
• We werken graag oplossingsgericht: mensen zijn bronnen van verhalen en mogelijkheden, geen bronnen van problemen. We ondersteunen mensen zoveel mogelijk om hun eigen krachten te verkennen en in te zetten in de richting die ze wensen. 
• We doen dit cocreatief: elk mens is expert vanuit een verschillend oogpunt, door die expertise samen te brengen komen we al een heel eind verder. Competentie is niet louter individueel, vrijwilligers moeten iets niet alleen kunnen, want samen kunnen ze alles. Met de juiste ondersteuning. Met wat ieder wel weet - in hun taal en beelden daarbij - bouwen we praktijktheorie op en gaan we na wat houvast kan bieden.